Nghệ An là một trong số các địa phương có số lượng đơn vị hành chính cấp huyện và cấp xã thực hiện sắp xếp nhiều nhất cả nước. Theo kế hoạch, tỉnh dự kiến sắp xếp 3 đơn vị hành chính cấp huyện, 94 đơn vị hành chính cấp xã, sau sắp xếp, giảm 1 đơn vị hành chính cấp huyện và 49 đơn vị hành chính cấp xã.

Sáp nhập toàn bộ thị xã Cửa Lò vào thành phố Vinh

Nghệ An hiện có 21 đơn vị hành cấp huyện (17 huyện, 1 thành phố thuộc tỉnh và 3 thị xã). Trong đó, có 5 đơn vị đạt 100% tiêu chuẩn theo quy định về diện tích tự nhiên quy mô dân số. 12 đơn vị có một tiêu chuẩn đạt tiêu chuẩn từ 70% theo quy định, tiêu chuẩn còn lại đạt từ 100%. 

Có 3 đơn vị hành chính có diện tích tự nhiên trên 20% tiêu chuẩn theo quy định, quy mô dân số trên 100% quy định. Có 1 đơn vị hành chính cấp huyện không đạt 70% cả hai tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và dân số, thuộc diện sắp xếp là thị xã Cửa Lò.

Theo phương án sắp xếp giai đoạn 2023 – 2025, Nghệ An thực hiện sắp xếp, sáp nhập 3 đơn vị hành chính cấp huyện được, gồm thị xã Cửa Lò, thành phố Vinh và huyện Nghi Lộc.

Trong đó, thị xã Cửa Lò (thuộc diện sắp xếp) sẽ nhập toàn bộ diện tích tự nhiên 29,12 km2 và 62.961 người dân, cùng 4 xã Nghi Xuân, Phúc Thọ, Nghi Thái, Nghi Phong (huyện Nghi Lộc) có diện tích tự nhiên 32,14 km2, quy mô dân số 42.642 người vào thành phố Vinh.

Kết quả sau khi sắp xếp thành phố Vinh sẽ có diện tích tự nhiên 166,25 km2 (đạt 110,83%), quy mô dân số 509.713 người (đạt 339,81%), có 36 đơn vị hành chính cấp xã gồm 27 phường và 9 xã.

Huyện Nghi Lộc còn lại sau điều chỉnh có diện tích tự nhiên 313,88 km2 (đạt 69,75%), quy mô dân số 202.815 người (đạt 169,01%), có 25 đơn vị hành chính cấp xã gồm 24 xã và 1 thị trấn.

Đề nghị công nhận TP Vinh là đô thị loại I

Cùng với việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp huyện, Nghệ An đã xây dựng chương trình phát triển đô thị thành phố Vinh mở rộng và ngày 23/11/2023, UBND tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định phê duyệt chương trình phát triển đô thị thành phố Vinh đến năm 2030, tầm nhìn đến 2050.

Bên cạnh đó, tỉnh Nghệ An xây dựng Đề án đề nghị công nhận thành phố Vinh mở rộng đạt tiêu chí đô thị loại I và Báo cáo đánh giá trình độ phát triển cơ sở hạ tầng của khu vực, dự kiến thành lập phường. 

Tháng 1 vừa qua, Bộ Xây dựng đã tổ chức Đoàn công tác liên ngành khảo sát tại địa phương và có công văn thông báo kết luận của Đoàn về kiểm tra thực trạng phát triển đô thị thành phố Vinh mở rộng.

Ngày 4/3, UBND tỉnh Nghệ An đã có tờ trình gửi Bộ Xây dựng đề nghị thẩm định Đề án đề nghị công nhận thành phố Vinh mở rộng đạt tiêu chí đô thị loại 1 và Báo cáo đánh giá trình độ phát triển cơ sở hạ tầng của khu vực dự kiến thành lập phường thuộc thành phố Vinh. 

Hiện nay, Bộ Xây dựng đang gửi các cơ quan đơn vị có liên quan để phản biện và tổ chức hội đồng thẩm định thông qua đề án.

Đối với việc mở rộng địa giới hành chính và không gian đô thị thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An đang xây dựng kế hoạch để tổ chức lấy ý kiến cử tri và trình các cấp có thẩm quyền thông qua. Dự kiến hoàn chỉnh hồ sơ trình Chính phủ trước ngày 15/6/2024.

Sắp xếp 94 đơn vị hành chính cấp xã, giảm còn 45 đơn vị

Tỉnh Nghệ An hiện có 460 đơn vị hành chính cấp xã, gồm 411 xã, 32 phường và 17 thị trấn. Số lượng đơn vị hành chính cấp xã thuộc diện sắp xếp là 89 (79 xã, 4 phường, 6 thị trấn). 

Trong số này, đối với xã, có 15 đơn vị hành chính không đạt 70% cả hai tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên và quy mô dân số; có 64 xã đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định.

Đối với phường, có 4 đơn vị hành chính đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định. 

Đối với thị trấn, có 6 đơn vị hành chính đồng thời có tiêu chuẩn về diện tích tự nhiên dưới 20% và quy mô dân số dưới 300% quy định.

Đề nghị không sắp xếp 22 xã, thị trấn do yếu tố đặc thù

Trong 89 đơn vị hành chính cấp xã không đủ tiêu chuẩn thuộc diện sắp xếp, có 67 đơn vị đã được các địa phương xây dựng phương án sắp xếp (59 xã, 4 phường, 4 thị trấn) và 22 đơn vị (20 xã, 2 thị trấn) đề nghị không thực hiện do có yếu tố đặc thù.

Trong 22 đơn vị đề nghị không thực hiện do có yếu tố đặc thù, có 19 đơn vị hành chính thuộc diện quy hoạch đô thị, 3 đơn vị hành chính đề nghị đặc thù: Yếu tố vị trí địa lý, văn hóa, phong tục tập quán, tôn giáo, quốc phòng, an ninh...

Quá trình xây dựng phương án sắp xếp, có 27 đơn vị hành chính liền kề, trong đó có 26 đơn vị nhập toàn bộ, 1 đơn vị điều chỉnh một phần để phù hợp với địa giới hành chính.

Sau sắp xếp, sáp nhập, Nghệ An giảm 49 đơn vị hành chính cấp xã

Thực hiện phương án đề xuất của các huyện, tỉnh Nghệ An xây dựng đề án sắp xếp, sáp nhập 94 đơn vị hành chính cấp xã (67 đơn vị thuộc diện bắt buộc và 27 đơn vị liền kề) thành 45 đơn vị (trong đó 44 đơn vị thành lập mới và 1 đơn vị hành chính điều chỉnh một phần diện tích tự nhiên và dân số). 

Sau sắp xếp, toàn tỉnh Nghệ An giảm 49 đơn vị hành chính cấp xã.

Cụ thể, thành phố Vinh sắp xếp 5 đơn vị hành chính thành 2 đơn vị hành chính, giảm 3 đơn vị hành chính.

Huyện Đô Lương sắp xếp 2 đơn vị hành chính thành 1 đơn vị hành chính, giảm 1 đơn vị hành chính.

Huyện Tân Kỳ sắp xếp 4 đơn vị hành chính thành 2 đơn vị hành chính, giảm 2 đơn vị hành chính.

Huyện Nghĩa Đàn sắp xếp 5 đơn vị hành chính thành 2 đơn vị hành chính, giảm 3 đơn vị hành chính.

Huyện Quỳnh Lưu sắp xếp 17 đơn vị hành chính thành 8 đơn vị hành chính, giảm 9 đơn vị hành chính.

Huyện Thanh Chương sắp xếp 16 đơn vị hành chính thành 7 đơn vị hành chính, giảm 9 đơn vị hành chính.

Huyện Diễn Châu sắp xếp 10 đơn vị hành chính thành 5 đơn vị hành chính, giảm 5 đơn vị hành chính.

Huyện Hưng Nguyên sắp xếp 6 đơn vị hành chính thành 3 đơn vị hành chính, giảm 3 đơn vị hành chính.

Huyện Nam Đàn sắp xếp 4 đơn vị hành chính thành 2 đơn vị hành chính, giảm 2 đơn vị hành chính.

Huyện Yên Thành sắp xếp 14 đơn vị hành chính thành 7 đơn vị hành chính, giảm 7 đơn vị hành chính.

Huyện Nghi Lộc sắp xếp 4 đơn vị hành chính thành 2 đơn vị hành chính, giảm 2 đơn vị hành chính.

Huyện Anh Sơn sắp xếp 4 đơn vị hành chính thành 2 đơn vị hành chính, giảm 2 đơn vị hành chính.

Huyện Con Cuông sắp xếp 3 đơn vị hành chính (trong đó có 1 đơn vị điều chỉnh một phần) thành 2 đơn vị hành chính, giảm 1 đơn vị hành chính.

Tỉnh Nghệ An cho biết, các phương án sắp xếp, sáp nhập huyện, xã sẽ được tỉnh lấy ý kiến cử tri hoàn thành trước ngày 10/5/2024. Dự kiến HĐND tỉnh thông qua đề án sắp xếp trước ngày 10/6 để hoàn thiện đề án trình Chính phủ hoàn thành trước ngày 25/6/2024./.